Soạn Bài Thơ Cảnh Ngày Hè Của Nguyễn Trãi

Đề bài: Soạn trước bài Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi để có thể học tập và tiếp thu bài giảng nhanh hơn.

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

– Nguyễn Trãi xuất thân trong một gia đình quý tộc, nhưng lại phải trải qua vô vàn sóng gió trong cuộc đời, mất mát đầu tiền của ông là người mẹ thân yêu ra đi khi ông mới 6 tuổi.
– Khi trưởng thành, ông ra làm quan dưới thời vua Lê Lợi
– Trong trận chiến chống quân Minh, ông đóng vai trò quân sư tài ba cho Lê Lợi
.– Đến cuối đời, tưởng được an dưỡng tuổi già thì ông lại phải chịu án oan và nhận hình phạt chu di tam tộc.
– Sau này, ông được vua Lê Thánh Tông giải oan .
– Nguyễn Trãi không chỉ là một vị quan chính trực, liêm khiết, mà còn là một nhà thơ tài giỏi. – Sự nghiệp sáng tác của ông ngoài những bài thơ thể hiện cái nhìn về con người, thiên nhiên và đất nước còn có những tác phẩm về quân sự được in trong tập Trung quân từ mệnh tập.

2. Tác phẩm

 2.1. Xuất xứ: Được in trong tập quốc âm thi tập
2.2. Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ được sáng tác vào thời gian Nguyễn Trãi về quê sống ẩn giật. Cuộc sống thanh bình, giản dị đã giúp ông lắng nghe trọn vẹn nhịp sống của con người, của thiên nhiên và sáng tác nên bài thơ.
2.3. Bố cục: Bài thơ gồm 3 phần:
 – Phần 1: Câu thơ đầu tiên thể hiện tâm trạng nhàn rỗi của tác giả trong ngày hè.
 – Phần 2: Gồm 5 câu thơ tiếp theo, tập trung tái hiện bức tranh thiên nhiên ngày hè.
 – Phần 3: Ước nguyện của nhà thơ được thể hiện trong 2 câu thơ cuối.

II. Phân tích

 1. Tâm trạng an nhàn của nhà thơ 

– "Rồi" (rỗi) được đẩy lên đầu câu đã nhấn mạnh trạng thái rảnh rỗi của tác giả.
– "Hóng mát thuở ngày trường" thể hiện sự tự do, hòa mình vào thiên nhiên trong trạng thái vô ưu vô lo.
 -> Nội dung câu thơ đầu thể hiện cuộc sống an nhàn của tác giả khi cáo quan về quê ở ẩn. Mọi ưu phiền, lo toan, bon chen nơi quan trường đều được trút bỏ và nhà thơ hoàn toàn hòa mình vào với thiên nhiên.

 2. Bức tranh cảnh ngày hè 

– Bức tranh thiên nhiên: + Hình ảnh: hoa hòe, thạch lựu, hồng liên
+ Màu sắc: đỏ, hồng
+ Động từ: đùn đùn, phun, tiễn
 -> Tác giả đã vẽ nên bức tranh thiên nhiên mùa hè sinh động, thông qua những động từ mạnh, người độc có thể cảm nhận được sự sinh sôi mạnh mẽ của cảnh vật thiên nhiên. Những màu sắc đỏ, hồng đều là màu đặc trưng của mùa hè.
 – Bức tranh con người:
+ Hình ảnh: Chợ cá, làng ngư phủ, lầu tịch dương
+ Âm thanh: lao xao, dắng dỏi
-> Những âm thanh, hình ảnh được miêu tả đã thể hiện bức tranh cuộc sống tươi vui, nhộn nhịp và no ấm của nhân dân.

3. Ước nguyện của nhà thơ 

Dù đã cáo quan về ở ẩn, rũ bỏ bon chen chốn quan trường, nhưng thâm tâm Nguyễn Trãi vẫn còn nặng lòng lo cho đất nước và nhân dân. Ông dùng câu chuyện về vua Ngu Thuấn để thiện hiện lời cầu an cho thiên hạ thái bình thịnh vượng.

 III. Tổng kết 

– Nội dung: Bài thơ vừa thể hiện được tâm trạng an nhàn, thanh thản, tình yêu với thiên nhiên của nhà thơ, lại vừa thể hiện ước nguyện của một người trung quân ái quốc, luôn mong cho nhân dân no ấm, xã tắc thái bình
– Nghệ thuật: Bài thơ gây ấn tượng với việc đảo trật tự cú pháp, sử dụng nhiều động từ mạnh và tính từ đẹp…